Een van de uitdagingen waarvoor de christelijke gemeente vandaag de dag staat is een goede weg te vinden in het omgaan met seksuele diversiteit. Daarbij moeten we altijd met twee woorden spreken. Aan de ene kant vasthouden aan de bijbelse boodschap. Aan de andere kant oog hebben voor de nood van de personen over wie het gaat. In dit artikel enkele ingrediënten voor pastoraat rond homoseksualiteit. Pastoraat is een ontmoeting voor Gods aangezicht. Een pastor ontmoet een gemeentelid en spreekt met hem of haar over een bepaalde nood, een (geestelijke) vraag, of een situatie. De pastor is door de Heere geroepen om met herderlijke bewogenheid de gemeente te leiden. Samen zoeken ze naar de weg die de Heere wijst. In het pastoraat gaat de Bijbel open en wordt biddend gezocht naar Gods leiding. Christenen met homoseksuele gevoelens geven vaak aan dat het een hele stap is om in gesprek te gaan met een kerkelijke ambtsdrager. Soms verloopt het eerste contact teleurstellend en blijft het bij één gesprek. Omdat er te snel wordt gezegd: ‘je weet wel wat de Bijbel erover zegt.’ Pastoraat rond homoseksualiteit vraagt om fijngevoeligheid. Degene die raad zoekt met zijn of haar homoseksuele gevoelens heeft dikwijls een eenzame strijd achter de rug. Soms vele jaren lang. Het is belangrijk dat de pastor ervoor open staat de ander werkelijk te ontmoeten. Luisteren en doorvragen zijn daarbij belangrijk. Kom als ambtsdrager in een pastoraal gesprek niet te snel met je eigen punt, maar geef de ander de ruimte.
Onderstaande gesprekslijn is ontstaan in de praktijk van hulpverlening en pastoraat. Zie de zes gesprekken niet als ‘stations’ die één voor één gepasseerd moeten worden, maar als thema’s die in pastorale gesprekken aan de orde kunnen komen.
Gesprek 1 Verkenning van het thema
De pastor maakt kennis met de gesprekspartner. Hij verkent het thema homoseksualiteit. De volgende vragen kunnen gesteld worden: Hoe lang weet je voor jezelf al dat je homoseksuele gevoelens hebt? Hoe was het voor je om dit te ontdekken? Wat heeft gemaakt dat je besloten hebt om hiermee naar buiten te komen? Hoe was het voor je om dat te doen? Wie is ervan op de hoogte? Hoe hebben je ouders, familieleden of anderen gereageerd? Toon in dit gesprek uw meeleven, en nodig de ander uit om in de komende gesprekken samen te onderzoeken wat de Bijbel hierover te zeggen heeft.
Gesprek 2 Gods plan met mensen
Wie wij mensen zijn tegenover de Heere staat centraal in dit gesprek. De pastor spreekt niet allereerst met een ‘homo’, maar met een mens, die door de Heere is geschapen. Wat betekent dat? Bijbelgedeelten voor dit gesprek: de mens is geschapen naar Gods beeld (Genesis 1:26-31); de mens is geschapen in verbondenheid met anderen. Niemand kan zonder verbondenheid (Genesis 2:18); de instelling van het huwelijk. In het paradijs was er al seksualiteit en seksuele aantrekkingskracht. Bij de schepping wordt een duidelijke orde aangegeven: één man, één vrouw, één vlees (Genesis 2:18-25); de realiteit van de zondeval. De zondeval trok diepe sporen. De gebrokenheid die daarna de schepping doortrekt. Een homoseksuele gerichtheid is één van de gevolgen van de zondeval (Genesis 3); direct na de zondeval antwoordt de Heere met Zijn verlossingsplan. Ieder mens heeft Zijn verlossing nodig (Genesis 3:15).
Gesprek 3 Wat zegt de Bijbel over seksualiteit
In dit gesprek gaat het over wat de Bijbel zegt over seksualiteit. Bijbelgedeelten voor dit gesprek: Seksualiteit als gave van God: (Genesis 1:27 en 28, Spreuken 5:18, het Hooglied, Efeze 5:31-33); Waarschuwingen om zuiver om te gaan met de gave van seksualiteit: Jozef en de vrouw van Potifar (Genesis 39), Simson en Delila (Richteren 16), de verkrachting van Tamar (2 Samuël 13), overspel van David met Bathseba (2 Samuël 11 en 12). Ook in het Nieuwe Testament staan heel wat oproepen om rein te leven: Jezus en de Samaritaanse vrouw (Johannes 4), Jezus en de overspelige vrouw (Johannes 8:1-11) en gedeelten uit Paulus’ brieven ( 1 Korinthe 6:12-20; Galaten 5:19-20; Efeze 5: 3; Kolossenzen 3:5-7). Dit is uit te breiden met andere bijbelgedeelten. Het gaat erom dat de hoofdlijn duidelijk wordt: seksualiteit is een gave van God die beschermd wordt met diverse ‘verbodsborden’.
Gesprek 4 Het Bijbelse spreken over homoseksualiteit
Het is goed de gedeelten uit de Bijbel over homoseksualiteit open te bespreken. Daarbij valt op dat in alle gevallen afwijzend wordt gesproken over een homoseksuele leefwijze. Bijbelgedeelten voor dit gesprek: het leven in Sodom en Gomorra (Genesis 19); Leviticus 18:22 en 20:13; Leviticus 20; Romeinen 1:18-32; 1 Korinthe 6:9, 10; 1 Timotheüs 1:10. Het spreekt voor zich dat deze Bijbelteksten in hun context gelezen moeten worden en vragen om een nadere bespreking. Veel informatie over deze teksten is te vinden in het boek van Kevin DeYoung dat in de literatuurlijst wordt genoemd.
Gesprek 5 Het perspectief dat de Bijbel geeft
Een christen met homoseksuele gevoelens kan de indruk krijgen dat hij door het bijbelse spreken in de kou wordt gezet. De Bijbel biedt echter wel degelijk perspectief. Bijbelgedeelten voor dit gesprek: Een leven met de Heere betekent: leven en overvloed (Johannes 10:10); Discipelschap betekent kruisdragen (Lukas 9:23-27, Mattheüs 10:37-39); Een christen met homoseksuele gevoelens die niet tot een relatie zal kunnen komen, heeft meer dan anderen de gemeente nodig als ‘Gods gezin’ (Handelingen 2:42-47, 1 Korinthe 12:12-31); De Bijbel spreekt verrassend positief over single-zijn (Jesaja 56:3-5, Mattheüs 19:12 of 1 Korinthe 7).
Gesprek 6 Staande blijven in een onreine wereld
Een christen die rein wil leven kan veel hebben aan de volgende bijbelse principes: Omgaan met verleidingen, Jakobus 1:12-15; Radicale amputatie, Markus 9:43-47; Onderlinge verantwoording aan een andere christen, Prediker 4:12 en Jakobus 5:16.
Literatuurlijst
‘Homoseksualiteit, Bijbels pastorale overwegingen in de 21e eeuw’, Philip Nunn; ‘Om het hart van homo’s’, Herman van Wijngaarden; ‘Liefde die boven alles uitgaat’, dr. M. Klaassen, dr. P. de Vries; ‘Vernieuwd en onveranderd’, Rachel Gilson; ‘Geloofwaardig’, Ed Shaw; ‘Wat de Bijbel werkelijk leert over homoseksualiteit’, Kevin DeYoung.